| SIZ klasyfikacja |
 |
 |
 |
| Wpisany przez Administrator | ||||
| niedziela, 15 marca 2009 19:55 | ||||
Systemy Informatyczne Zarządzania (SIZ) - klasyfikacjaW ciągu ostatnich lat niemal wszystkie dziedziny życia społecznego i gospodarczego podlegają procesowi komputeryzacji. Programy dla firm a dokładniej systemy informatyczne znacznie ułatwiają zarządzanie przepływem informacji w wielu podmiotach gospodarczych. Oprogramowanie komputerowe podlega ciągłej modyfikacji mającej na celu zaspokajanie coraz szerszego zakresu potrzeb informacyjnych użytkowników. Jednakże aby system informatyczny w przedsiębiorstwie w pełni zaspokoił potrzeby informacyjne użytkowników konieczne jest umożliwienie dostępu do aktualnych danych większej ilości pracowników z różnych działów. Z tego też powodu stosuje się w Systemach Informatycznych Zarządzania sieci komputerowe.
Z tego też powodu obserwuje się w firmach wzrost nakładów na systemy informatyczne, przy czym podstawowym celem automatyzacji przetwarzania danych jest usprawnienie procesu podejmowania decyzji kierowniczych przez dostarczenie rzetelnej i w większym lub mniejszym stopniu przetworzonej informacji [1]. Poniżej zostanie przedstawiona klasyfikacja systemów informatycznych związanych z działalnością obiektów gospodarczych zwanych również Systemami Informatycznymi Zarządzania (SIZ). Ogólnie Systemy Informatyczne Zarządzania stanowią podklasę systemów zorientowanych na wspomaganie procesów zarządzania w obiekcie gospodarczym. Pierwsza generacją SIZ są systemy transakcyjne (zwane również systemami ewidencyjno - informacyjnymi). Ich koncepcja sięga początków gospodarczych zastosowań informatyki (w Polsce przełom lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych). Tworzono je zwykle jako systemy cząstkowe, dziedzinowe lub wielodziedzinowe. Systemy te zorientowane są przede wszystkim na ewidencjonowanie procesów gospodarczych, ich struktura funkcjonalna jest zwykle odwzorowaniem podstawowych dziedzin (agend) działalności obiektu gospodarczego w formie modułów lub podsystemów. Odwzorowane w ten sposób moduły zwane są modułami dziedzinowymi lub agendowymi. Przykładowe dziedziny działalności to gospodarka zatrudnieniowo - płacowa, gospodarka środkami trwałymi, gospodarka materiałowa, rachunkowość i finanse itp. Systemy, których strukturę tworzy wiele podsystemów, noszą nazwę systemów wielodziedzinowych. Początkowo informacje o stanie przedsiębiorstwa były przetwarzane wsadowo, powodując powstawanie opóźnienia w stosunku do aktualnego stanu obiektu (dane miały charakter "historyczny"), a tym samym zmniejszając ich przydatność dla potrzeb operatywnego zarządzania. Również próby tworzenia systemów kompleksowych (obejmujących wszystkie podstawowe dziedziny działalności obiektu) w tych warunkach technologicznych nie przynosiły zadowalających rezultatów. W latach siedemdziesiątych dzięki wykorzystaniu technologii baz danych, elementów przetwarzania rozproszonego oraz wprowadzeniu jako dominującego trybu przetwarzania mieszanego i konwersacyjnego, uzyskano możliwość dostarczania bardziej aktualnych informacji o stanie obiektu. Nie zmieniło to jednak znacząco typu wspomagania procesu zarządzania i informacyjnych form komunikacji użytkownika z systemem. Systemy transakcyjne o zmodernizowanej technologii przetwarzania (nowoczesne bazy danych, wykorzystanie języka wysokiego poziomu SQL (ang. Standard Query Language) do manipulowania danymi) są do dziś projektowane i eksploatowane najczęściej jako cząstkowe systemy ewidencyjne bądź dziedzinowe z zakresu rachunkowości [2]. Dzięki znacznemu postępowi technologicznemu, a co za tym idzie spadkowi cen komputerów klasy PC, większość tego typu systemów działa na pojedynczych mikrokomputerach lub też w lokalnych sieciach komputerowych składających się zazwyczaj z kilku lub kilkunastu komputerów PC. Kolejna generacja SIZ to systemy informacyjno-decyzyjne (SID), których koncepcja kształtowała się na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, natomiast okres intensywnego rozwoju ich zastosowań przypadł na lata siedemdziesiąte. Systemy informacyjno-decyzyjne mają podobną strukturę konstrukcyjną jak systemy transakcyjne (ewidencyjne), natomiast merytorycznie i funkcjonalnie są wzbogacone o pewne wyspecjalizowane moduły realizujące funkcje analityczno-diagnostyczne i prognostyczno-planistyczne, czasem udostępniając również zestaw metod z zakresu badań operacyjnych (metod optymalizacyjnych, symulacyjnych, heurystycznych). W początkach lat siedemdziesiątych opracowano koncepcję i przystąpiono do tworzenia SID o strukturze funkcjonalnej, w której elementami konstrukcyjnymi miały być wyspecjalizowane funkcjonalnie moduły (podsystemy) obejmujące swym zasięgiem całą działalność obiektu gospodarczego, jednak koncepcja ta okazała się w praktyce niemożliwa do zrealizowania. W następnych rozwiązaniach modyfikowano tę koncepcję przez wprowadzenie do struktury konstruktywnej modułów zorientowanych dziedzinowo. Kolejnym etapem rozwoju było wyodrębnienie w ich strukturze konstrukcyjnej wyspecjalizowanych modułów wspierających decydentów w procesach podejmowania decyzji. Były to tzw. Systemy Informowania Kierownictwa (SIK), operujące zestawem informacji i metod badań operacyjnych niezbędnych w podejmowaniu decyzji taktycznych i strategicznych. SIK tworzone w ramach SID, wykorzystują przede wszystkim informacje pochodzące z pozostałych modułów systemu. SIK z uwagi na większe zaawansowanie technologiczne udostępniają użytkownikowi szereg udogodnień takich jak np: prosty język zapytań, opcje WE/WY i możliwość wykorzystania grafiki. SIK tworzone są również jako systemy autonomiczne, szczególnie w sytuacji, gdy w obiekcie są już eksploatowane systemy transakcyjne lub brak jest jakichkolwiek systemów informatycznych. W systemach tych wspomaganie procesu zarządzania ma charakter wspomagania selektywnego lub interaktywnego. Technologia baz danych stworzyła dogodne warunki do powstania kompleksowych SID o podwyższonym poziomie integracji informacyjnej, proceduralnej i technologicznej (tzw. systemów zintegrowanych) [2].
Czasem (wymaga to dodatkowego rozszerzenia ich zakresu informacyjnego) przejmują również obsługę decydentów i rozwiązywanie problemów decyzyjnych o charakterze operatywnym. Zazwyczaj w ich strukturze można wyodrębnić następujące komponenty funkcjonalne [2]:
Systemy klasy SWD ułatwiają podejmowanie decyzji indywidualnych lub grupowych charakteryzując się jednocześnie szybką reakcją na zapytania użytkownika, dużą elastycznością merytoryczno-problemową, dostosowaniem do indywidualnego stylu podejmowania decyzji przez użytkownika oraz możliwością adaptacji do zmieniających się warunków wewnętrznych i zewnętrznych. Istotnym wydaje się fakt że SWD jedynie wspomagają, a nie zastępują użytkownika w podejmowaniu decyzji. Ogólny schemat SWD pokazano na poniższym rysunku [2].
Niektóre zaawansowane technologicznie rozwiązania SWD są rozbudowane o bazy wiedzy oraz metody i narzędzia sztucznej inteligencji; określa się je wtedy mianem "inteligentnych SWD". Tego rodzaju rozszerzenia prowadzą do skojarzenia SWD z systemami doradczymi będącymi kolejną generacją rozwojową SIZ. Systemy ekspertowe jako kolejna generacja rozwojowa SIZ swym rodowodem sięgają budowanych w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych pierwszych systemów sztucznej inteligencji, służących rozwiązywaniu problemów z różnorodnych dziedzin. Pierwsze udane implementacje w obszarze zarządzania pojawiły się w połowie lat osiemdziesiątych. Ogólnym celem tych systemów jest gromadzenie i wykorzystanie wiedzy własnej (faktograficznej i proceduralnej) do rozwiązywania problemów decyzyjnych słabo ustrukturalizowanych lub nieustrukturalizowanych. W systemach tych wyodrębnia się zwykle następujące wyspecjalizowane komponenty funkcjonalne [2]:
Czasem podsystem pozyskiwania wiedzy i podsystem wnioskowania stanowią integralne narzędzia podsystemu zarządzania bazą danych i bazą wiedzy. Współpracę użytkownika z systemem ułatwia dogodna komunikacja w języku naturalnym lub zbliżonym do języka naturalnego. Funkcjonalnie SD wykorzystują metody i narzędzia sztucznej inteligencji oraz zgromadzonej wiedzy w swych zasobach i w pewnym przybliżeniu naśladują sposób myślenia i działania eksperta w procesie podejmowania decyzji. Systemy tego typu zwykle obejmują swym zasięgiem wąski zakres działalności obiektu gospodarczego (rachunkowość, finanse, sprzedaż, marketing, inwestycje, planowanie strategiczne itd.). Przewiduje się że dalszy rozwój SE, a w szczególności rozszerzenie ich zakresu merytorycznego na wszystkie dziedziny działalności obiektu gospodarczego, doprowadzi w przyszłości do stworzenia tzw. inteligentnych robotów zarządzania. Ogólny schemat struktury funkcjonalnej SE przedstawia poniższy rysunek [2].  Wartym podkreślenia wydaje się fakt że systemy doradcze charakteryzują się wysoką efektywnością działania, dużą sztywnością i hermetycznością merytoryczno-problemową, możliwością objaśniania swego działania oraz (w porównaniu z SD) relatywnie słabszym dostosowaniem do indywidualnego stylu podejmowania decyzji przez użytkownika [2]. Umiejscowienie poszczególnych kategorii systemów informatycznych w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa prezentuje poniższy rysunek.
 Literatura: [1] Sroka H.: Systemy wspomagania decyzji. AE Katowice, Katowice 1991 [2] Niedzielska E. Skwarnicka M.: Projektowanie Systemów Informatycznych. PWE W-wa 1993 [3] Dohery L.: Decisions support and expert systems.
|
||||
| Poprawiony: środa, 26 maja 2010 13:41 |
